Giải nhân quyền Sakharov 2019 về tay nhà đấu tranh Ilham Tohti
Thanh Hà – Đăng ngày 24-10-2019
Giải thưởng nhân quyền Sakharov 2019 về tay nhà trí thức Duy Ngô Nhĩ, giáo sư Ilham Tohti.Reuters
Đang phải thi hành bản án chung thân vì tội đòi ly khai, giáo sư kinh tế người Duy Ngô Nhĩ, Ilham Tohti ngày 24/10/2019 vừa được Nghị Viện Châu Âu trao tặng giải thưởng nhân quyền Sakharov 2019. Liên Hiệp Châu Âu kêu gọi Bắc Kinh trả tự do ngay tức khắc cho nhà trí thức này.
Chủ tịch Nghị Viện Châu Âu David Sassoli nhấn mạnh : ông Ilham Tohti là nhà trí thức đã \”đóng góp rất nhiều để tạo nhịp cầu giữa cộng đồng người Duy Ngô Nhĩ và người Hán hiểu rõ nhau hơn\”. Ông là một \”tiếng nói ôn hòa, là người chủ trương hòa giải\” nhưng lại bị giam giữ trong nhà tù Trung Quốc một cách bất công từ năm 2014.
Giữa những năm 2000, giáo sư Ilham Tohti lập ra trang mạng Uighur Online, cho công bố những bài viết bằng tiếng Hán và Duy Ngô Nhĩ liên quan đến các chủ đề nhậy cảm trong xã hội. Ông mạnh dạn bày tỏ lập trường phải duy trì hai ngôn ngữ này cùng lúc tại vùng Tân Cương, chỉ trích chính sách kinh tế của Bắc Kinh đối với vùng tự trị này.
Tư pháp Trung Quốc cáo buộc ông quảng bá các tư tưởng ly khai, khuyến khích sinh viên tham gia một tổ chức Hồi giáo cực đoan và đòi độc lập cho Tân Cương. Ngay từ đầu tháng 10, khi hay tin ông Ilham Tohti được đề cử trao giải Sakharov, Bắc Kinh đã chỉ trích Liên Hiệp Châu Âu \”ủng hộ khủng bố\”.
Cuối tháng 9/2019 giáo sư người Duy Ngô Nhĩ này đã được trao tặng giải thưởng Vaclav Havel của Hội Đồng châu Âu. Giải thưởng này vinh danh những nhà đấu tranh vì dân chủ và nhân quyền.